Drie Tips om de bachelor Rechtsgeleerdheid te halen (ook als je Nederlands nog niet perfect is)

Shu-Chien (Jennifer) Chen

Introductie

Niet alleen mensen die cum laude zijn afgestudeerd kunnen effectieve studietips geven. Efficiëntie is belangrijker dan hard werken. Dit is een street-smart tip van mensen die niet tot de top 1 % behoren, maar wélslim zijn in hun methoden.

Ik ben Shu-Chie Chen, alumna Bachelor Rechtsgeleerdheid (UvA, 2024). Nederlands leerde ik pas vanaf mijn 28ste; mijn school- en universitairevooropleiding volgde ik volledig in het Chinees. Toch haalde ik een scriptiecijfer 9 en vakken zoals contractrecht (8) en bestuursrecht (8,5) aan de UA. Ik ben bezig met mijn Master Fiscaal Recht aan Vrije Universiteit Amsterdam.

Mijn Nederlandse medecursisten in de bachelor vroegenme vaak hoe ik het voor elkaar kreeg, want tijdens gesprekken maak ik soms gekke grammaticale fouten. Ze denken dat mijn IQ hoog is, maar het gaat niet om IQ—het gaat om methoden. Ik heb drie tips om een

bachelor Rechtsgeleerdheid af te ronden met eengezonde mentaliteit.

Hack 1: Rechten leer je door oude tentamenvragente maken — niet door boeken of samenvattingen telezen

De belangrijkste tip om een tentamen met goede cijferste halen is te beginnen met het oefenen van alle oude tentamenvragen vanaf Week 1.

Volgenswetenschappelijk onderzoek onthouden menseninformatie beter door te doen dan door te lezen. Het is lastig om vragen te lezen waarop je nog geen antwoord kunt geven—maar dát is juist het leermoment.

Je duiktdan in je wettenbundel, jurisprudentie bundel of modelantwoorden en ontdekt zo precies welke kennis je nog mist. Je moet altijd leren met een concreet doel eneen vraag die om een antwoord vraagt.

Het proces van zoeken en antwoorden is niet leuk, maar het is de enige echt effectieve manier om je cijfers omhoog te krijgen. Hoge cijfers zijn natuurlijk niet het enige doel in het leven, maar HR-afdelingen van grote advocatenkantoren en beurssponsors letten wél op cv’s met voldoende hoge resultaten. Goede cijfers zijn dusniet je vijand.

Mijn aanpak om oude tentamenvragen centraal testellen botst met het klassieke beeld van de rechtenstudie. Universiteiten benadrukken vaak dat je veel moet lezen om een goede jurist te worden. Dat is niet onjuist, maar de tijd-rendementsverhouding is zwak.

Begrijp me goed: lezen blijft essentieel, maar het gedachteloos doorwerken van dikke studieboeken levertweinig op. Lees daarom met een doelgerichte strategie: identificeer je kennishiaat, raadpleeg alleen die passages die het gat dichten en toets jezelf onmiddellijkmet vragen. Zo leer je sneller, behoud je focus en haalje betere cijfers. Tijd is kostbaar; verspil haar niet.

Verkochte samenvattingen lijken handig, maar bevattenvaak irrelevante of verouderde informatie omdat het curriculum verschuift. Tentamentrainingen zijn evenmin

efficiënt: trainers behandelen alles dubbel voor studenten die hoorcolleges misten, waardoor kostbare voorbereidingstijd vervliegt.

Maak daarom eigen notities, stel eigen vragen en formuleer zelf antwoorden; datlevert écht rendement op voor jou.

Less is more. Ik noteer welke kennispunten elk jaarterugkomen. Als ik een antwoord niet heb, zoek ik op internet of bij ChatGPT, of ik mail mijn werkgroepdocent. Dat is een efficiënte werkwijze voor mij én voor mijndocenten. Maar vertrouw niet alleen op ChatGPT, want je kunt hem simpelweg niet meenemen naar je tentamen.

Ik zie mezelf als student én als klant: ik mag dusgebruikmaken van de diensten waarvoor ik betaal. Ik respecteer mijn docenten, maar ik ben de baas over mijn eigen studie en cijfers. Hoe je met docentenomgaat, bespreek ik in tip 3.

Hack 2: De feiten in elk arrest zijn belangrijker dan de conclusie van de rechters.

Tip 2 komt van mijn insolventierechtprofessor. Hij is misschien niet de vriendelijkste docent, maar zijn adviesis onmisbaar: de feiten in elk arrest zijn belangrijkerdan de conclusie van de rechters.

Veel studenten proberen de kern van elke uitspraak van de Hoge Raad snel uit het hoofd te leren en die vervolgens blind toe te passen op vergelijkbaresituaties. Bovendien publiceert de Hoge Raad overzichtsarresten waarin eerdere rechtspraak en vraagstukken al keurig zijn samengevat. De verleidingom alleen die samenvattingen door de Hoge Raad te

lezen is dus groot, maar conclusies zonder concrete feiten zijn als messen zonder een goed geslepenlemmet.

Tijdens tentamens—vooral in het insolventie- en civielerecht—kunnen veel studenten geen goed antwoordformuleren omdat zij alle arresten bijna hetzelfdevinden. De arresten zijn echter niet identiek: juist de verschillen in de feiten vormen de sleutel om de overwegingen van de Hoge Raad echt te begrijpen en je eigen te maken.

Een goede strategie sluit naadloos aan op tip 1: maak je eigen notities van tentamenvragen, antwoorden en bijhorende arrestsamenvattingen met een helder

verhaal erbij. Zit je eenmaal in het tentamen, dan kun je de feiten in de vraagstelling meteen vergelijken met de samenvattingen die je in je hoofd hebt. Zo formuleer je betere antwoorden. Deze aanpak kan je cijfers echt verhogen, omdat je docent dan ziet dat jij de stof systematisch beheerst en dat overtuigt.

Hack 3: Wees je bewust van het bevoorrechtekarakter van de universiteit

Niet elk advies van studieadviseurs of docenten is waardevol; soms is het zelfs ronduit slecht. Sommige studieadviseurs en docenten maken zelfs opmerkingen die niet professioneel zijn. Helaas is het vrijwelonmogelijk om zulke opmerkingen echt aan te kaarten, omdat ze niet echt onrechtmatig zijn. Zo kreeg eenvriend van mij van een jonge docent: “De studie rechtsgeleerdheid is niet voor iedereen; jij bent gewoonniet goed genoeg.” Een andere vriend kreeg de opmerking: “Je bent slim, maar je moet eerst je Nederlandse taal verbeteren voordat je aan rechten kuntbeginnen.” Opmerkingen als deze zijn niet constructief, maar weerspiegelen enkel zijn vooroordelen.

Helaas is het bewijsmateriaal vaak ontoereikend om hen aan teklagen, en niet iedere slachtoffer heeft de energie of tijdom zo’n strijd aan te gaan.

Vergeet niet: we zijn op de universiteit om kennis envaardigheden op te doen voor ons latere leven en carrière. Soms is het daarom geen lafheid, maar juist zelfbescherming om zulke ellende los te laten.

Toch kun je als rechtenstudent deze onvriendelijke docenten of medewerkers zien als oefenterrein om je professionele vaardigheden te scherpen. In de praktijkzul je immers ook met lastige cliënten of collega’s moeten omgaan. Deal with it. Doe dat op je eigen voorwaarden en vanuit je eigen autonomie. Bedenkbovendien dat universiteitsmedewerkers hun salaris tedanken hebben aan studenten—student tevredenheid telt, zelfs op een elitaire universiteit.

Zie je echtongepast gedrag, meld het dan bij de universiteit. Vul evaluatieformulieren in met concrete feiten (net zoals je in tip 2 feiten van de arresten analyseert) en reken nie top snelle justice; die komt er waarschijnlijk niet. Maar jij wordt er wél sterker en duidelijker van in wat je wilt bereiken.

Kies dus je eigen strijdtoneel—dat is onderdeel van je vorming tot jurist in Nederland. Claim je ervaringen en maak er je eigen bron van kracht van.

Conclusie

Een rechtenstudie lijkt voor mij in feite op de echte juridische praktijk: een (video)game die je moet uitspelen, met lastige levels en monsters die je moet verslaan. Zie jezelf als een actieve speler—zoals eencliënt die optimaal van een waardevolle dienst wil profiteren.

Drie tips in het kort:

1. Gebruik oude tentamenvragen actief. Bestudeer álle vragen en antwoorden en stel je eigen oefententamens samen.

2. Focus op de feiten. Neem in je notities niet alleende rechtsregels op, maar juist de concrete feiten uitde arresten; die vormen de sleutel tot goede tentamen antwoorden.

3. Zorg voor je omgeving. Leren draait om het prikkelen van je brein en het leggen van nieuweverbindingen—je presteert beter als je goed voorjezelf zorgt. Mijd onconstructieve mensen op de universiteit, docenten inbegrepen, en bescherm je tijd, energie en welzijn.